Phát triển chuyển vận hành khách công cộng

Tuyến đường sắt trên cao trên phố Nguyễn Trãi (Thanh Xuân) đang dần thành hình. Ảnh: QUANG TRUNG Xe buýt đã chạm "ngưỡng" Vận tải hành khách công cộng (VTHKCC) được xác định là công cụ chủ lực trong hệ thống liên lạc vận tải ở Thủ đô. Vì vậy, trong những năm gần đây, hệ thống xe buýt được phát triển mạnh mẽ, nhằm lôi cuốn đông đảo người dân dùng, góp phần hạn chế số lượng phương tiện liên lạc cá nhân, khắc phục tình trạng ùn tắc và tai nạn giao thông. Không chỉ học trò, sinh viên chọn lọc ô tô buýt làm dụng cụ đi lại hằng ngày, mà càng ngày càng có nhiều công chức, người già chọn lựa dụng cụ này. Một số hành khách cao tuổi cho biết: Đi ô tô buýt an toàn, tiện lợi, phí rẻ và không phải canh chừng việc gian lận như đi ta-xi. Khi lên xe người già, trẻ nhỏ thường được các bạn trẻ nhường ghế, nếu "quên" thì lái phụ xe cũng nhấc, sắp đặt chỗ ngồi. Tuy nhiên, mạng lưới xe buýt còn mỏng, một số nơi vẫn chưa có điểm đón đợi... Theo số liệu của Sở liên lạc vận tải Hà Nội, xe buýt hiện mới chỉ đáp ứng được gần 10% nhu cầu đi lại của người dân Thủ đô. Song vào thời khắc hiện thời, công cụ này khó có thể phát triển hơn nữa do hạ tầng liên lạc đô thị có những bất cập. Quỹ đất dành cho liên lạc hiện chỉ đạt khoảng 8% đất xây dựng thị thành. Phần lớn các tuyến đường, phố có mặt cắt nhỏ, có quá nhiều nút giao cắt và chính yếu là nút giao đồng mức. Nhiều tuyến đường và nút giao đã quá tải dụng cụ. Nút giao cầu Chương Dương, đường Nguyễn Trãi có số lượng xe duyệt vượt quá công suất gấp năm, sáu lần so với thiết kế, nhất là vào giờ cao điểm... Trong khi đó, lượng công cụ liên lạc cá nhân chủ nghĩa nối tăng nhanh (tăng từ 12% đến 15%/năm). Hạ tầng cho xe buýt cũng chưa được quan hoài đầu tư. Hiện, ở Hà Nội mới có tuyến đường Nguyễn Trãi bố trí làn đường riêng cho xe buýt, nhưng tuyến đường đã xuống cấp. Còn tại các tuyến đường khác, xe buýt vẫn hoạt động trong dòng giao thông hỗn tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn liên lạc, dẫn đến giảm tốc độ chạy xe, giảm hiệu quả khai phá, ảnh hưởng đến vấn khách hàng. Việc ô tô buýt chạy trong dòng liên lạc hỗn hợp, thẳng tuột chở hành khách ở mức từ 120 đến 150% trọng tải thiết kế còn dẫn đến việc dụng cụ nhanh xuống cấp và gây khói bụi. Có những thời điểm, do mật độ phương tiện lớn, ô tô buýt lưu thông chậm đã tạo thành hàng dài nối đuôi nhau trên đường, gây ùn ứ hoặc do không thể rẽ vào điểm đợi xe buýt để đón khách đã phải bỏ khách. Trên địa bàn thành phố hiện mới có 350/1.800 điểm dừng ô tô buýt được lắp đặt nhà chờ phục vụ khách do thềm chật hẹp. Nhiều khu tỉnh thành, trọng tâm thương nghiệp, khu vui chơi... Chưa có quy hoạch quỹ đất dành cho VTHKCC. Vớ những yếu tố nói trên là căn do làm cho hệ thống xe buýt khó có thể phát triển hơn nữa, bởi không đảm bảo an toàn, thuận tiện cho người dân và sẽ làm gia tăng mật độ dụng cụ, gây ùn tắc giao thông. Phát triển đường sắt đô thị Để tạo những điều kiện phát triển hệ thống VTHKCC, mới đây, HĐND thị thành đã ban hành Nghị quyết về ưu tiên phát triển VTHKCC khối lượng lớn; khuyến khích đầu tư xây dựng, vỡ hoang bãi đỗ xe ô-tô và các dụng cụ khác; ứng dụng công nghệ cao trong quản lý, điều hành hệ thống giao thông vận tải trên địa bàn. Đích đặt ra là đến năm 2015, VTHKCC đáp ứng từ 12% đến 15% nhu cầu, đến năm 2020 đáp ứng từ 35% đến 40% nhu cầu của người dân. Để đạt Mục tiêu nêu trên, tỉnh thành đã chỉ đạo đổi mới dụng cụ và đang tiến hành tụ tập hoàn chỉnh mạng lưới xe buýt. Đến năm 2020, có từ năm đến sáu tuyến ô tô buýt chuyển vận nhanh khối lượng lớn, đưa vào vận hành ít ra hai tuyến đường sắt tỉnh thành là tuyến Yên Nghĩa - Cát Linh và Nhổn - Ga Hà Nội. Đô thị ưu tiên bố trí quỹ đất và đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng phục vụ hệ thống VTHKCC như: trạm trung chuyển, ga đường sắt đô thị, điểm dừng đỗ, đường riêng cho xe buýt... Từng bước khai triển hệ thống vé điện tử dùng chung cho các loại hình VTHKCC. Đào tạo nhân lực để quản lý, khẩn hoang, vận hành hệ thống giao thông thông minh. Doanh nghiệp sẽ được vay vốn ưu đãi đối với các dự án vận dụng công nghệ cao vào quản lý, điều hành liên lạc chuyên chở với mức vay cao nhất lên tới 80% số vốn đầu tư theo từng dự án... Cùng với các công việc nêu trên, tỉnh thành thực hiện các giải pháp hạn chế công cụ giao thông cá nhân chủ nghĩa. Trước mắt sẽ vận dụng mức thu phí lưu thông, phí dùng đường, hè trong khu vực nội đô. Về lâu dài, việc nghiên cứu hạn chế phương tiện giao thông cá nhân chủ nghĩa sẽ được thực hiện một cách thận trọng trên cơ sở khảo sát và tính hạnh khoa học, phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng và hiện trạng của mạng lưới VTHKCC. Hiện thời, thành phố đang thí nghiệm một số ưu tiên cho xe buýt như tổ chức làn đường riêng và có tín hiệu ưu tiên ở các nút giao để xây dựng tuyến buýt nhanh Kim Mã - Hà Đông. Việc sắp đặt, bổ sung, hợp lý hóa luồng tuyến VTHKCC cũng sẽ sớm được nghiên cứu và thực hành. Dự án tuyến đường sắt thành thị Cát Linh - Hà Đông đang được tập kết đẩy nhanh tiến độ, dự định đưa vào vỡ hoang trong quý II-2015... Với những hoạt động nói trên, VTHKCC sẽ có những bước tiến đáng kể trong thời kì tới. HẠNH NGUYÊN