SSI làm “nông dân”

Năm 2013, SSI đã phác thảo cho mình một kịch bản kinh doanh mà định hướng mới được đưa ra là… đầu tư nông nghiệp. Trước khi định hướng mới được tung ra, SSI cũng đã có khoảng thời kì khá dài đầu tư vào nông nghiệp duyệt các danh mục chứng khoán, và sâu sắc hơn là qua các công ty liên kết. Vì lẽ đó, khó có thể nói rằng, một CTCK lão luyện trên thị trường như SSI đã sai lầm khi chọn cho mình một danh mục đầu tư tài chính ít thanh khoản. Với SSI, câu chuyện đầu tư giá trị tuồng như là một chuyển hướng hợp lý, họ chỉ chờ thời khắc đến. Nhìn danh mục liên kết của SSI, bao gồm các khoản đầu tư của cá nhân chủ nghĩa ông chủ tịch Nguyễn Duy Hưng, Công ty Quản lý Quỹ SSI, Công ty TNHH MTV NDH Việt Nam, có thể thấy SSI đã chuẩn bị tâm té ra sao cho việc chuyển hướng này. Đặc trưng của đầu tư giá trị là kiêng kị những cổ phiếu có thị giá thấp hơn giá trị thực của chúng để đầu tư trong dài hạn. 2/3 số công ty liên kết của SSI hiện thời đều có giá cổ phiếu thấp, ít thanh khoản như: CTCP Giống cây trồng Trung ương (NSC), CTCP Giống cây trồng miền Nam (SSC), Transimex – Sài Gòn (TMS), Công ty Chế biến hàng xuất khẩu Long An (LAF). Bản thân SSI lý giải: “Việt Nam với các ngành chủ lực là nông, lâm, thủy sản và hàng tiêu dùng đã đạt được vị trí một mực trên thị trường thế giới. Với thế mạnh là cơ cấu dân số trẻ, Việt Nam trở thành một thị trường tiêu thụ đầy tiềm năng hỗ trợ cho sự phát triển của ngành hàng tiêu dùng. Tuy nhiên, nhược điểm chung của các sản phẩm này là giá trị gia tăng thấp, chưa xây dựng được một thương hiệu mạnh, mang tính cạnh tranh với các sản phẩm của các nước trên thế giới”. Do đó năm 2012, SSI đã đầu tư vào 9 công ty liên kết và tính tới tháng 3/2013 số công ty này đã lên tới 11 (vào tháng 5/2013, SSI đã thoái vốn ắt khỏi CTCP XNK Thủy sản Bến Tre (ABT), nhưng ABT vẫn có liên can do PAN nắm giữ trên 50% cổ phần của ABT). SSI cho rằng: “Các công ty liên kết này là những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản và hàng tiêu dùng, đều là các doanh nghiệp dẫn đầu ngành. Đây là các công ty có tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận ổn định, mức chi trả cổ tức cao; sản phẩm chất lượng có khả năng cạnh tranh trên thị trường; hàng ngũ ban lãnh đạo được đào tạo bài bản, có định hướng chiến lược rõ ràng và chính sách quản trị công ty minh bạch”. SSI dẫn ra một số tiêu biểu như CTCP Giống cây trồng Trung ương với 5 năm liên tiếp có lợi nhuận sau thuế tăng làng nhàng 52%/năm và chi trả cổ tức bằng tiền mặt ở mức 30% mệnh giá một năm; hay CTCP XNK Thủy sản Bến Tre tăng trưởng trên 15%/năm và trả cổ tức đến 60% mệnh giá… Như vậy, lựa chọn một sân chơi mới xem ra đã là kiên tâm của SSI. Dao hai lưỡi Nhưng từ quyết tâm đến hành động, biến tham vọng “đồng hành và phát triển cùng các đối tác” thành hiện thực là cả một con đường dài. Ông Nguyễn Lê Ngọc Hoàn, một thạc sĩ tài chính cho rằng, hiệu quả của việc chọn lọc đầu tư vào nông nghiệp dài hạn của SSI sẽ phụ thuộc vào chuyện SSI có khả năng hỗ trợ các công ty liên kết tới mức độ nào, cả ở góc độ góp vốn, tương trợ huy động tài chính, tới hoạch định chiến lược để bành trướng và đạt giá trị tăng trưởng cao hơn. Nếu SSI đủ tiềm lực hỗ trợ các công ty kết liên cạnh tranh với các đối thủ quốc tế, cũng như với lĩnh vực thủy sản, nếu SSI đủ tiềm lực để gắn kết và phát triển các công ty trong một chuỗi giá trị như định hướng đã nêu (hoặc cụ thể lấy Công ty Pan Pacific chẳng hạn, đằng sau vẫn là SSI), làm tâm điểm để từ đó lan tỏa các giá trị trong chuỗi như Hùng Vương Group thì hiệu quả sẽ rất cao. Nhưng nếu trái lại, SSI đầu tư chỉ ở mức cầm chừng và không đủ khả năng nắm quyền kiểm soát các công ty liên kết thì việc đầu tư, phân bổ nguồn lực dàn trải sẽ khiến giá trị các công ty mà SSI đầu tư không đạt được như kỳ vọng. SSI sẽ dính “bẫy thanh khoản” của chính mình và cũng khó có nhịp sinh lời lớn khi thoái vốn, dù là dài hạn”, ông Hoàn nhận định. Liệu sự lão luyện của một người luôn đi trước thị trường như ông Hưng, cộng với rất nhiều cộng sự chuyên nghiệp, có đủ để SSI luôn giữ cho mình ở thế “nắm đằng chuôi”?