80% mẫu bún có độc: Kiểm nghiệm chưa đúng quy trình

Mới đây, trọng tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng thuộc hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã công bố thông báo: 80% số lượng mẫu bánh canh, bánh phở, bánh cuốn (gọi chung là sản phẩm bún) được khảo sát tại TP.HCM có chứa chất làm trắng huỳnh quang (tinopal). Thông báo này khiến người sinh sản và người tiêu dùng các sản phẩm có can dự đến bún hoang mang và có những ý kiến trái chiều. Cũng ngay sau đó, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), Sở Công Thương, hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng đã có những phản hồi quanh kết luận này. Lấy thiểu số “chốt” phần nhiều Để có kết luận 80% sản phẩm bún có chứa độc tố, cụ thể là có sự hiện diện chất làm trắng huỳnh quang (tinopal) mà trọng tâm nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng thuộc hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã ban bố là dựa trên kết quả số mẫu thực phẩm mà trọng điểm này lấy “ngẫu nhiên” tại 4 siêu thị, 4 chợ ở trọng tâm đô thị và 1 cửa hàng. Theo đó, có 24/30 mẫu có sự hiện diện của chất làm trắng huynh quang. Thiết bị được dùng để xác định sự hiện diện của tinopal trong bún là đèn cực tím ở khoảng bước sóng 366nm. Tuy nhiên, không chỉ người tiêu dùng mà ngay cả những cơ sở sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm bún cho rằng, chỉ qua soát 30 mẫu sản phẩm bún mà trọng điểm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng đã đưa ra kết luận 80% mẫu bún nhiễm độc liệu có quá gấp? Kiểm định bún phải tuân quy định của Bộ Y tế. Ngay cả trang thiết bị để nhận dạng chất tinopal trong bún, nhiều chuyên gia đánh giá: dùng đèn cực tím ở khoảng bước sóng 366nm khi soi không thể phát hiện xác thực có tinopal hay không, vì có nhiều chất cũng có thể phát sáng dưới loại đèn này. Cho nên, soi đèn để tìm chất tinopal sau đó đưa ra kết luận khoa học là điều... Không tưởng. Cùng với đó, trên thực tại để định danh hoạt chất tinopal trong thực phẩm hiện giờ ở Việt Nam rất khó, vì Việt Nam chưa có quy chuẩn xét nghiệm về tinopal trong thực phẩm. Để tìm ra hoạt chất này, các trọng điểm đương đại mới làm được. Cụ thể, để xác định tinopal có trong bún hay không cần phải dùng các sắc ký lỏng cao thế ghép phổ. Bấy lâu, một số mẫu bún khi xét nghiệm ghi nhận có sự hiện diện của tinopal nhưng chỉ từ 1 - 4ppm (hàm lượng không đáng kể). Phải làm đúng quy chuẩn của Bộ Y tế Ngày 26/7, bàn thảo với phóng viên về thông báo này, TS. Nguyễn Thanh Phong, Phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho biết: Bộ Y tế đã có công văn gửi Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm các tỉnh/thành thị trực thuộc Trung ương về việc tăng cường kiểm soát an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm bún, bánh canh, bánh phở tươi... Bộ Y tế đã có thông tư hướng dẫn về lấy mẫu thực phẩm phục vụ thanh tra, thẩm tra chất lượng. Trong đó quy định rất rõ, đối với viên chức lấy mẫu phải được đào tạo và có chứng chỉ về kỹ thuật lấy mẫu thực phẩm. Bên cạnh đó, phải thực hành đúng quy trình, kỹ thuật lấy mẫu, tải và bảo quản mẫu đảm báo tính khách quan, trung thực... Trong khi đó, quản lý các siêu thị nơi trung tâm Nghiên cứu và tham vấn về tiêu dùng đã đến lấy mẫu cho rằng: cách lấy mẫu bún mà trọng tâm Nghiên cứu và tham mưu tiêu dùng TP.HCM lấy kiểm định là không đúng quy trình pháp lý, vì không có niêm phong chứng thực giữa các bên can dự. Chính thành ra, siêu thị hoàn toàn bất thần và băn khoăn về kết quả kiểm định đó. Cùng thời kì đó, sau khi trung tâm Nghiên cứu và tham vấn về tiêu dùng phát đi thông báo, một cuộc họp giữa Sở Công Thương, Sở Y tế với hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng về điều tra bún chứa chất huỳnh quang tinopal đã được tổ chức vào ngày 25/7 tại TP.HCM. Tuy nhiên, trong cuộc họp này, đại diện đơn vị cung cấp thông tin về các mẫu kiểm nghiệm là trung tâm Nghiên cứu và tham vấn về tiêu dùng không có mặt. Trong khi đó, phía Sở Công Thương cho rằng, vẫn chưa nhận được thưa về kết quả kiểm nghiệm từ trung tâm này trước khi ban bố thông tin. Như vậy có thể thấy, việc trung tâm Nghiên cứu và tham mưu về tiêu dùng thuộc hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam công bố thông báo can dự đến tính an toàn của một sản phẩm được người dân sử dụng rộng rãi không đúng với quy trình kiểm nghiệm và đăng tải kết quả gấp khi chưa có sự phối hợp với các đơn vị chức năng gây hoang mang cho người dân. Thiển nghĩ các cơ quan chức năng nên mau chóng đưa ra những giải pháp để trấn an người tiêu dùng và những cơ sở sản xuất chân chính. Theo Sức khỏe và Đời sống