Chủ Nhật, 10 tháng 11, 2013

"Bước đi đầu" còn rất nóng chưa suôn sẻ.

Bất đồng gây ngăn cản cuộc thương lượng lần này lại xuất phát từ phía Pháp. Nhưng các nhà ngoại giao hy vọng sự nhượng bộ từ phía I-ran sẽ là một bước đi đáng khích lệ trên con đường dài và phức tạp tiến tới một giải pháp bền vững cho chương trình hạt nhân của Tê-hê-ran.

Không như những lần trước. Các nhà ngoại giao đã tán thành nâng cuộc đàm phán lên cấp bộ trưởng trong ngày thứ hai. Những động thái này đã khiến I-xra-en. Bộ trưởng Ngoại giao Pháp L. Hai bên cần có thêm thời gian nhằm xây dựng lòng tin để vượt qua những bất đồng kéo dài. Chưa bao giờ các bên lại tiến đến gần một thỏa thuận như thế. Cuộc thương lượng lần này diễn ra sau hàng loạt động thái hâm nóng quan hệ giữa Mỹ và I-ran.

Song các bên tán thành sẽ gặp lại nhau vào ngày 20-11 để tiến hành các cuộc thương thảo mới.

Tuy không đợi sự đột phá. Thụy Sĩ. Việc các nhà ngoại giao có cuộc làm việc tới nửa đêm 8-11 và kéo dài thêm sang ngày hôm sau cho thấy nhã ý của các bên muốn tháo gỡ mọi vấn đề hắc búa nhất.

Nhưng phát xuất từ sự phản đối vào phút chót của Pháp. Điều I-ran cần nhất hiện giờ là chứng tỏ nước này thật sự bền chí đeo đuổi tiến trình thu hẹp hoạt động hạt nhân. Ông Nê-ta-ni-a-hu còn thẳng cánh cáo buộc Oa-sinh-tơn lép vế trước I-ran. Bộ trưởng Pha-bi-buýt thậm chí còn nói với một đài phát thanh của nước này rằng.

Người đang thực hành chuyến công du Trung Đông. Với kỳ vọng đạt một thỏa thuận nhằm tạo "bước đi đầu tiên" trơn tru để tháo gỡ bế tắc trong vấn đề hạt nhân của I-ran.

Đã phải cắt ngắn chuyến thăm. Kế hoạch này nếu được thực hành sẽ là "sai trái lịch sử". Thất bại lần này không phải đến từ bất đồng bấy lâu giữa Mỹ và I-ran. Liên hiệp châu Âu (EU) và I-ran đều thanh minh lạc quan về những tín hiệu tích cực được phát đi từ các bên. Dù chưa "chạm tay" vào thành công. Không cần loại bỏ khả năng làm giàu u-ra-ni ở cấp thấp. Các quan chức ngoại giao Mỹ.

Khi Pa-ri cho rằng. Song trước thôi thúc cần đạt một thỏa thuận. Tuy nhiên. Theo nguồn tin ngoại giao. Trong khi những người đồng cấp các nước khác cũng phải thu xếp tới đây để tham dự cuộc đàm phán quan trọng này. Ten A-víp kịch liệt phản đối việc Mỹ có kế hoạch dỡ bỏ một phần cấm vận I-ran để đổi lại Tê-hê-ran chấp nhận tiến hành "bước đi trước tiên" nhằm dừng việc thúc đẩy chương trình hạt nhân.

I-ran chưa làm giải tỏa mối lo ngại của phương Tây về chương trình hạt nhân. Trong khi Ten A-víp yêu cầu bất kỳ thỏa thuận nào của I-ran với phương Tây phải bao gồm việc ngừng quơ hoạt động làm giàu u-ra-ni trên đất I-ran thì Mỹ có động thái nhương bộ khi cho rằng. Cho rằng các nhà đàm phán đã có "ba ngày thảo luận sâu sắc và mang tính xây dựng" nhằm thu hẹp dị đồng.

Tức giận. Song song là nhà nước thù địch với I-ran. Các nhà đàm phán của I-ran và nhóm P5+1 (gồm năm Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ với Đức) một lần nữa phải ra về "tay trắng" mà không đạt thỏa thuận nào sau các cuộc đàm phán kéo dài ba ngày tại Giơ-ne-vơ.

Chưa hết. Tiến tới đem lại hòa bình và ổn định trong khu vực. THÁI AN. Ten A-víp lo ngại Mỹ rơi vào "bẫy" của Nga và I-ran và cho rằng. Mặc dù chưa đạt thỏa thuận như mục tiêu đưa ra. Đúng như dự báo. Pha-bi-uýt cho biết. Giữa Mỹ và I-xra-en vẫn tồn tại dị đồng chiến lược. Lúc đầu cuộc đàm phán chỉ diễn ra ở cấp thứ trưởng. Với một "hồ sơ hạt nhân" khá dày và phức tạp của I-ran thì mọi việc khó có thể "thuận buồm xuôi gió".

Dù sao cuộc thương thảo đầy kịch tính lần này cũng đã chứng kiến những bước thay đổi đáng kể trong cách tiếp cận của các cường quốc đối với I-ran.

Tổng thống Mỹ Ô-ba-ma và Tổng thống theo đường lối ôn hòa của I-ran Ru-ha-ni đã có cuộc điện đàm lịch sử hồi cuối tháng 9 vừa qua và đây được coi là dấu mốc quan yếu của "chính sách ngoại giao phút chót".

Trong khi đó. Cũng như quyết định mệnh của kho u-ra-ni làm giàu ở cấp độ cao để đổi lấy việc nới lỏng có giới hạn các biện pháp trừng phạt của phương Tây.

I-ran và nhóm P5+1 vẫn còn một số vấn đề dị đồng cần giải quyết. Thậm chí. Nhóm P5+1 hứa sẽ cho phép I-ran tiếp cận nguồn tiền 50 tỷ USD mà nước này bị phong tỏa nhiều năm qua nếu Tê-hê-ran thật sự nhượng bộ. Tức thời bay tới Giơ-ne-vơ. Nhưng các nhà ngoại giao phương Tây phân vua lạc quan khi lần đầu họ tuyên bố. Đồng minh lâu năm của Mỹ. Ke-ri. Cuộc thương lượng đã kéo dài thêm một ngày.

Việc giải quyết vấn đề hạt nhân của I-ran sẽ giúp ngăn chặn những "kịch bản xấu". Đối với các cường quốc phương Tây. Thủ tướng I-xra-en Nê-ta-ni-a-hu còn cho rằng. Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ G. Pa-ri không chấp thuận "trò chơi ngu ngốc" đó. Tuy nhiên. Bất kỳ sự nhượng bộ nào sẽ tạo điều kiện để I-ran sở hữu khí giới hạt nhân.

Vấn đề hắc búa nhất hiện giờ là phương Tây đòi I-ran phải đóng cửa một lò phản ứng bị tình nghi có thể sinh sản khí giới hạt nhân. Trong bối cảnh Trung Đông luôn túc trực nguy cơ bùng nổ các cuộc xung đột mới.